Over de verplichting om aandelen in een bv aan te bieden (WPNR 2025/7492)

22-04-2025 | Categorie: Literatuur

Op grond van art. 2:192 lid 1 aanhef en onder c BW kunnen de statuten met betrekking tot alle aandelen of aandelen van een bepaalde soort of aanduiding bepalen dat de aandeelhouder in gevallen, in de statuten omschreven, gehouden is zijn aandelen of een deel daarvan aan te bieden en over te dragen. Aan een aanbiedingsplicht zal onder meer behoefte kunnen bestaan indien de aandelen in de bv waarop de aanbiedingsplicht betrekking heeft op grond van de wet of de statuten zijn geblokkeerd. De aandeelhouder kan zijn aandelen eerst overdragen nadat hij deze heeft aangeboden aan zijn medeaandeelhouders dan wel een voorgenomen overdracht kan eerst plaatsvinden nadat deze door een vennootschapsorgaan of een derde is goedgekeurd. Een statutaire aanbiedingsplicht vormt een complement op de blokkeringsregeling in gevallen dat de blokkeringsregeling niet van toepassing kan zijn omdat er niet sprake is van een (voorgenomen) overdracht, maar van een overgang onder algemene titel. In de statutaire bepaling waarin de aanbiedingsplicht wordt neergelegd, worden dan voor een groot deel de statutaire bepalingen die gelden in geval van een voorgenomen vrijwillige overdracht, van overeenkomstige toepassing verklaard. 
Gebruikelijk is dan ook de bepaling in de statuten dat de erfgenamen van een aandeelhouder de krachtens erfrecht verkregen aandelen dienen aan te bieden aan hun medeaandeelhouders tenzij de aandelen zijn overgegaan op erfgenamen aan ieder van wie de aandeelhouder/erflater de aandelen vrijelijk kon overdragen. Of tenzij, zo dat niet het geval is, de aandelen binnen een bepaald tijdvak na het overlijden van erflater bij de verdeling van de gemeenschap van nalatenschap of van de ontbonden huwelijksgemeenschap die de aandelen van de erflater omvat, zijn toebedeeld aan een of meer personen aan wie de erflater de aandelen vrijelijk kon overdragen. Een legaat van (geblokkeerde) aandelen is een bron van een verbintenis om de gelegateerde aandelen aan de legataris over te dragen. Op de overdracht krachtens legaat is de blokkeringsregeling, anders dan bij de overgang van de aandelen op de erfgenamen, wel van toepassing.
Bij het redigeren van een “change of control”-clausule in de statuten van een bv dient de notaris ten minste aan de volgende punten aandacht te besteden. De auteur neemt als uitgangspunt dat de aanbiedingsplicht voor de aandeelhouder/rechtspersoon wordt aangeknoopt aan de directe of indirecte verwerving door een of meer personen van zeggenschap zoals gedefinieerd in de Fusiegedragsregels ook indien die regels niet van toepassing zijn.

• Deze aanknoping betekent dat de aanbiedingsverplichting slechts ontstaat als er sprake van een fusie in de zin van de Fusiegedragsregels. Is dat de bedoeling? Of dient de aanbiedingsplicht te ontstaan ongeacht of een ander de zeggenschap over de rechtspersoon verkrijgt?
• Ook de verkrijging krachtens erfrecht van aandelen in de aandeelhouder/rechtspersoon aandelen kan een fusie zijn. Is dat steeds de bedoeling? Indien de statuten bepalen dat de aandelen die door een aandeelhouder/natuurlijk persoon werden gehouden ingeval van vererving niet steeds behoeven te worden aangeboden, ligt het in de rede de aanbiedingsplicht van de aandeelhouder/rechtspersoon waarvan de aandelen krachtens erfopvolging zijn overgegaan, hiermee in overeenstemming te brengen. Dat voorkomt een discussie over de uitleg van de statutaire bepaling waarin de aanbiedingsplicht is neergelegd.
• Dient van de verplichting om aandelen aan te bieden, niet te worden uitgezonderd het geval dat alle bij de fusie betrokken ondernemingen behoren tot hetzelfde samenstel van ondernemingen?
• Bij een overdracht van aandelen in een bv aan een STAK is de blokkeringsregeling van toepassing. Wordt de meerderheid van de aandelen in een aandeelhouder/rechtspersoon aan een STAK overgedragen, dan is dat een fusie in de zin van de Fusiegedragsregels. De medeaandeelhouders van de bv dienen zich te realiseren wat het gevolg is van het zonder voorwaarden afzien van hun reflectierechten. Een wijziging van het bestuur van de STAK in de toekomst is geen fusie in de zin van de Fusiegedragsregels en zal dus zonder nadere contractuele of statutaire voorziening niet leiden tot een verplichting van de STAK dan wel de aandeelhouder/rechtspersoon, waarvan de STAK de aandelen houdt, om de door haar gehouden aandelen in de bv aan haar medeaandeelhouders aan te bieden.
• Is het niet de bedoeling van de aandeelhouders van de bv dat een aandeelhouder/rechtspersoon verplicht is (een deel van) haar aandelen in de bv aan haar medeaandeelhouders aan te bieden ook indien er niet sprake is van een fusie in de zin van de Fusiegedragsregels? Bijvoorbeeld indien de enige aandeelhouder in de aandeelhouder/rechtspersoon 50% of minder van deze aandelen aan een derde heeft overgedragen. En dient de aanbiedingsverplichting dan betrekking te hebben op een gedeelte van de door de aandeelhouder/rechtspersoon gehouden aandelen? en
• Is het steeds de bedoeling dat een rechtspersoon/aandeelhouder in het geval er sprake is van een fusie al haar aandelen in de bv aanbiedt? Daarbij is onder meer te denken aan het geval dat de verkrijger van aandelen voorafgaande aan de verkrijging, die tot een fusie leidt, reeds aandelen in rechtspersoon/aandeelhouder hield.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel WPNR 2025/7492.