De gevaren van de aanvullende legitieme portie: toch maar een cautio Socini opnemen? (FTV 2024/30)

17-01-2025 | Categorie: Literatuur

In dit artikel wordt in beeld gebracht welke gevolgen er verbonden kunnen zijn aan het feit dat een legaat of quasi-wettelijke verdelingsvordering niet-opeisbaar wordt gemaakt of een erfdeel voorwaardelijk is, in relatie tot de (aanvullende) legitieme portie. De waarde van al hetgeen een legitimaris krachtens erfrecht verkrijgt komt in mindering van zijn legitieme portie. De vraag rijst of de waarde van een erfdeel in de vorm van een vordering die krachtens de wettelijke verdeling, ouderlijke boedelverdeling, quasi-wettelijke verdeling of legaat is ontstaan en niet-opeisbaar is voor haar nominale waarde in aanmerking genomen moet worden of dat de waarde medeafhankelijk is van de niet-opeisbaarheid van de vordering en van de rente(loosheid) en (het ontbreken van) zekerheid ter zake van de vordering.
Waar wordt afgeweken van het gehuwden-versterferfrecht, zou de erflater er niet onverstandig aan doen om de soms overbodig lijkende cautio Socini weer van stal te halen. Waar de wetgever heeft opgemerkt dat de cautio Socini is ingebakken in het systeem van de wet, blijkt dat een wat ongenuanceerde stelling te zijn, omdat in sommige (langstlevende) testamenten (quasi-wettelijke verdeling, niet-opeisbaar legaat of tweetrapstestament) die cautio Socini wel degelijk een extra functie kan blijken te hebben. De erflater zou immers kunnen bepalen dat als de legataris of erfgenaam een beroep op de legitieme portie doet, zijn legaat of erfgenaamschap vervalt, in welk geval hij terugvalt op de (veelal niet-opeisbare) legitieme portie. In dat geval hoeft de erflater zich niet druk te maken over de vraag of de nominale of contante waarde van het legaat of van de quasi-wettelijke verdelingsvordering of de waarde van het voorwaardelijke erfdeel in mindering komt van de legitieme portie. De legataris/erfgenaam moet dan kiezen: ofwel een legaat/erfdeel ofwel een legitieme. Er kan dan niet meer van twee walletjes gegeten worden.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel FTV 2024/30.