De actio Pauliana in fiscalibus (WPNR 2024/7469)
02-09-2024 | Categorie: Literatuur
Mr. drs. R. van Dijken
Civielrechtelijk heeft een geslaagde vernietiging van een rechtshandeling op grond van actio Pauliana1 ‘relatieve werking’. De vernietiging werkt enkel ten behoeve van de schuldeiser die de nietigheid van de rechtshandeling heeft ingeroepen (buiten faillissement) of jegens de curator in zijn hoedanigheid (in faillissement) en slechts voor zover dat nodig is om het nadeel om te heffen. Wat zijn de gevolgen van een vernietiging op grond van de Pauliana voor de belasting die is betaald in verband met de paulianeuze rechtshandeling? Dit artikel beoogt daarin meer inzicht te geven door (i) een schets van het relevante juridische kader en de toepassing daarvan in de gepubliceerde jurisprudentie met betrekking tot de overdrachtsbelasting, schenkbelasting en omzetbelasting, en (ii) een nadere analyse van de relatieve werking van de vernietiging. Deze materie is niet alleen van belang voor de faillissementspraktijk, maar bijvoorbeeld ook voor de erfrechtelijke praktijk waarin inmiddels ruim aandacht bestaat voor de Pauliana.
In fiscalibus lijkt de rode draad te zijn dat voor toepassing van de teruggaveregelingen een daadwerkelijke (niet voorgewende) vernietiging met absolute werking is vereist en dat de relativiteit van de vernietiging op grond van de Pauliana een obstakel vormt voor toepassing van de teruggaveregelingen. De vraag is of deze relatieve werking ruimte biedt om ook ten opzichte van de fiscus te werken als dat nodig is voor herstel van het verhaalsvermogen. In dit artikel is het standpunt ingenomen dat een dergelijke benadering leidt tot een onevenwichtigheid en dat het beter lijkt als criterium te nemen in hoeverre de verkrijger na de vernietiging en de daarop volgende actie(s) door de vernietigende schuldeiser of curator ten opzichte van de rest van de wereld nog rechthebbende is op het verkregen goed.
Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel WPNR 2024/7469.
Naar literatuur overzicht
