De afwikkeling van het ouderdoms- en partnerpensioen in geval van scheiding vanaf 1 juli 2023 (JBN 2023/54)

16-01-2024 | Categorie: Literatuur

Naar aanleiding van een in 2017-2018 uitgevoerde evaluatie van de Wet verevening pensioenrechten bij scheiding is door de wetgever besloten tot herziening van de regels die gelden voor de verdeling van het ouderdomspensioen in geval van scheiding, waaronder te verstaan echtscheiding, scheiding van tafel en bed en beëindiging van een geregistreerd partnerschap. Een en ander heeft geresulteerd in het wetsvoorstel Wet pensioenverdeling bij scheiding 2021. Mede in verband met de behandeling van de inmiddels op 1 juli 2023 in werking getreden Wet toekomst pensioenen is de invoeringsdatum uitgesteld tot tot (vooralsnog) 1 januari 2028, zijnde de voorlopige einddatum van de transitieperiode van de Wet toekomst pensioenen. Gevolg hiervan is dat er een complexe samenhang van wetgeving en overgangsrecht ontstaat. Dit artikel zet ten aanzien van een aantal relevante verschillende perioden en combinaties van geldende wetgeving op een rij welke wettelijke regeling van toepassing is op – en wat de gevolgen zijn van – een beëindiging van een relatie voor de verdeling van ouderdoms- en partnerpensioen.
De invoering van het wetsvorstel roept de vraag op hoe om te gaan met reeds in huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden (dan wel (notariële) samenlevingsovereenkomst) overeengekomen afspraken in verband met de afwikkeling van ouderdoms- en partnerpensioen bij beëindiging van de relatie. Vanaf 1 januari 2028 wordt standaardverevening echter vervangen door standaardconversie. Wat blijft dan over van reeds gemaakte afspraken? Dit is tot op heden niet echt volkomen duidelijk geworden. De wetgever gaat ervan uit dat het niet altijd noodzakelijk is om afspraken in huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden te wijzigen. De wetgever neemt namelijk als uitgangspunt dat indien partijen in huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden voor standaardverevening hebben gekozen, zij de wettelijke regeling (wensen te) volgen. Dit betekent volgens de wetgever dat indien de wettelijke regeling wijzigt partijen in beginsel voor de nieuwe wettelijke regeling, te weten standaardconversie, kiezen. Hoewel de standaardverdeling van ouderdomspensioen er onder de nieuwe wet totaal anders uitziet dan onder de oude wet, lijkt het vooralsnog in de meeste situaties niet logisch dat reeds in huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden overeengekomen afspraken ineens anders dienen te worden uitgelegd. Daardoor lijkt de standaardconversie daarom automatisch van toepassing te worden.
Indien partijen de overstap naar de standaardconversie niet wensen te maken, dienen zij hun huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden te wijzigen en de wettelijke regeling uit te sluiten. Daarnaast dienen zij uitdrukkelijk op te nemen dat zij hun ouderdomspensioen overeenkomstig de systematiek van pensioenverevening onderling en buiten de pensioenuitvoerder om zullen verevenen. Indien partijen hun huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden niet wijzigen, hebben zij altijd nog de mogelijkheid om bij echtscheidingsconvenant overeen te komen dat zij afwijken van de standaardconversie. De ervaring leert dat het rondom de beëindiging van de relatie niet altijd het meest optimale moment is om afwijkende afspraken te maken. Het onderling en buiten de pensioenuitvoerder om verevenen van ouderdomspensioen kan praktisch wel tot problemen leiden. Zo is en blijft men financieel afhankelijk van elkaar en kunnen problemen ontstaan in verband met de doorbetaling van het ouderdomspensioen door de verdelings- c.q. vereveningsplichtige aan de verdelings- c.q. vereveningsgerechtigde. Ook fiscaal kunnen nadelen ontstaan.
In ieder geval dienen voorlopig dus nog de gebruikelijke bepalingen in huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden te worden opgenomen. Daarnaast kan uiteraard in nog op te stellen huwelijks- of partnerschapsvoorwaarden worden voorgesorteerd op een wetswijziging, eventueel op basis van de hiervoor vermelde mogelijkheden. Daarbij dient wel in acht te worden genomen dat de Wet pensioenverdeling bij scheiding nog steeds en slechts een wetsvoorstel is dat bij de Tweede Kamer in behandeling is.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel JBN 2023/54.