Rechtbank acht halvering vordering wegens voorhuwelijkse meerinbreng onwenselijk (JBN 2023/13)

27-02-2023 | Categorie: Literatuur

De toepassing van de wettelijke beperkte gemeenschap sinds 2018 heeft blijkens de parlementaire geschiedenis tot gevolg dat een vordering tussen deelgenoten wegens ‘meerinbreng’ in de voorhuwelijkse woning halveert bij het aangaan van een huwelijk in de nieuwe wettelijke gemeenschap. Dit gevolg is met kritiek ontvangen, omdat die halvering, naar algemeen gevoelen, voor echtgenoten voor een ongewenste situatie zorgt. De auteur riep reeds eerder op om voor de zekerheid huwelijkse voorwaarden op te stellen om de beoogde economische gerechtigdheid tussen deelgenoten bij het aangaan van het huwelijk te handhaven. In een eerste rechterlijke uitspraak over deze materie heeft de Rechtbank Noord-Nederland recentelijk geoordeeld dat de toepassing van de wettelijke beperkte gemeenschap, zoals die wordt voorgestaan in de parlementaire geschiedenis, onwenselijk is. Als de rechtspraak zich langs die lijn verder ontwikkelt, is het aangaan van huwelijkse voorwaarden om de ongewenste halvering te voorkomen niet (langer) noodzakelijk.

De parlementaire geschiedenis van de Wet beperking wettelijke gemeenschap van goederen beschrijft de gevolgen voor deelgenoten met een voorhuwelijkse woning, waarin de ene deelgenoot bij de verkrijging meer eigen middelen heeft ingebracht dan de ander. De deelgenoten spreken in zo’n geval veelal (al dan niet stilzwijgend) af dat de ene deelgenoot wegens de meerinbreng een vordering zal hebben op de ander. Door het aangaan van het huwelijk in de nieuwe wettelijke gemeenschap valt die vordering niet in de gemeenschap, omdat die vordering een goed is dat tot het voorhuwelijkse vermogen behoort. De met die vordering corresponderende schuld is daarentegen blijkens de parlementaire geschiedenis een schuld betreffende een gemeenschappelijk goed die wel in de gemeenschap valt. Het resultaat daarvan is dat de vordering van de meerinbrenger op zijn partner halveert. Als de aanstaande echtgenoten dat anders willen, moeten ze de omvang van de gemeenschap, wat haar schulden betreft, bij huwelijkse voorwaarden nader op maat snijden.
Eén uitspraak van een feitenrechter is niet voldoende om te mogen aannemen dat de bewuste passage uit de parlementaire geschiedenis voor niet geschreven mag worden gehouden. Toch gaat van de uitspraak van Rechtbank Noord-Nederland een duidelijk signaal uit. De rechtbank presenteert haar opvatting namelijk als de geldende wetstoepassing van de wettelijke beperkte gemeenschap, zonder steun te zoeken bij bijvoorbeeld de redelijkheid en billijkheid.
In sommige samenlevingscontracten wordt expliciet opgenomen dat samenwoners beseffen dat de vordering van de meerinbrenger bij het aangaan van een huwelijk of geregistreerd partnerschap niet in zijn oorspronkelijke omvang zal voortbestaan. Daarmee wordt vermoedelijk beoogd om samenlevers op het hart te drukken dat bij een eventuele nieuwe fase een nieuw notarieel product hoort. Een dergelijke bepaling helpt de notaris bovendien om aan zijn informatieplicht te voldoen (en dat te bewijzen). Toch raadt de auteur af om dergelijk clausules toe te voegen. De mogelijkheid bestaat dat samenwoners bij het aangaan van het huwelijk geen acht slaan op hun samenlevingscontract en de aansporende woorden van de notaris zijn vergeten. In dat geval bevat het samenlevingscontract partijbedoelingen die voorsorteren op het creëren van een onwenselijke situatie. Dat is een voedingsbodem voor nieuwe geschillen.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel JBN 2023/13.