Levenstestament en change of control (JBN 2023/10)

27-02-2023 | Categorie: Literatuur

In statuten van vennootschappen met meer dan één aandeelhouder wordt veelvuldig een aanbiedingsverplichting opgenomen voor het geval een ander dan de oorspronkelijke aandeelhouder zeggenschap over aandelen verkrijgt. Kan het maken van een levenstestament door een aandeelhouder leiden tot een verplichte aanbieding van aandelen?
De wet vereist dat een aandeelhouder die aandelen wil vervreemden, deze eerst aanbiedt aan zijn medeaandeelhouders, tenzij de statuten anders bepalen. Een aandeelhouder is in gevallen in de statuten omschreven ook gehouden zijn aandelen aan te bieden en over te dragen. Van deze mogelijkheid wordt in statuten veelvuldig gebruik gemaakt. Een voorbeeld van een dergelijk geval is het overlijden van een aandeelhouder of een fusie van een aandeelhouder-rechtspersoon.
Bij het opmaken van een levenstestament verkrijgt de gevolmachtigde het stemrecht op de aandelen. Dat kan, afhankelijk van de formulering van de aanbiedingsregeling, gezien worden als een verkrijging van zeggenschap zoals in veel gebruikte aanbiedingsregelingen is opgenomen. Het is naar de mening van de auteur niet uit te sluiten dat, ondanks dat in de gerechtigdheid op de aandelen geen wijziging wordt aangebracht, dit een wijziging in de zeggenschap is zoals veelvuldig in change of control bepalingen in statuten van vennootschappen is opgenomen. Het gevolg daarvan is dat de aandelen die (direct of indirect) gehouden worden door de aandeelhouder die een levenstestament heeft opgemaakt, dienen te worden aangeboden aan de medeaandeelhouder. De medeaandeelhouder kan naar de mening van de auteur een pleitbaar standpunt hebben als hij aanbieding van de aandelen eist omdat hij zaken wil doen met de oorspronkelijke aandeelhouder en niet met een voor hem wellicht onbekende gevolmachtigde.
Bij het ontwerpen van statuten verdient het aanbeveling om concreet aan te geven of het maken van een levenstestament al dan niet geldt als een overgang van zeggenschap welke leidt tot het ontstaan van een aanbiedingsregeling. Voorkomen moet worden dat de makers van statuten en de makers van levenstestamenten een en ander niet met elkaar afstemmen. Het verdient daarom tevens aanbeveling in overleg met cliënten en de secties familierecht en ondernemingsrecht, vast te stellen wat de bedoeling van cliënten is en deze in de statuten van de vennootschap op te nemen, eventueel in een aanvullende aandeelhoudersovereenkomst. Totdat de (hoogste) rechter een uitspraak heeft gedaan blijft het ongewis of een levenstestament een aanbiedingsregeling kan activeren.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel JBN 2023/10.