Kleinkindlegaten bij het eerste overlijden, bezint eer ge begint! (Estate Planner Digitaal 2022/10)

20-10-2022 | Categorie: Literatuur

Sinds in 2010 in de Successiewet aan kleinkinderen van een erflater eenzelfde vrijstelling voor de erfbelasting is toegekend als aan kinderen, maken grootouders daar in het kader van estate planning regelmatig gebruik van door het nalaten van vermogen aan hun kleinkinderen. Het is immers een uitstekende tool om erfbelasting te besparen. Wanneer het vermogen dit toelaat, kan in geval van het overlijden van de grootouder-testateur als langstlevende partner bijvoorbeeld het bedrag van de erfbelastingvrijstelling worden gelegateerd met daarbij als variabelen wie het legaat moet dragen (de nalatenschap of uitsluitend de ouder van het kleinkind) en de opeisbaarheid (direct dan wel uitgesteld). Steeds vaker wordt zo’n legaat ook opgenomen voor het geval de grootouder-testateur vóór diens partner (de andere grootouder) komt te overlijden.
In dit artikel gaat de auteur in op de gevolgen van diverse kleinkindlegaten in het kader van erfrecht en erfbelasting. Wanneer sprake is van kleinkindlegaten in de situatie dat de grootouder-testateur als laatste partner overlijdt, is de uitwerking van het kleinkindlegaat betrekkelijk eenvoudig. Anders wordt het wanneer een legaat betreft aan een kleinkind in de situatie dat de grootouder-testateur als eerste partner overlijdt. Afhankelijk van het antwoord op de vraag of ten aanzien van de nalatenschap van de eerststervende grootouder de wettelijke verdeling van toepassing is of (bijvoorbeeld) de quasi-wettelijke verdeling heeft het kleinkindlegaat dat ten laste van de nalatenschap of de ouder van het kleinkind komt een andere uitwerking. De verschillen zien op wie het legaat voor zijn rekening moet nemen, op de hoogte van de onderbedelingsvordering van de ouder van het kleinkind, op wie het fictief vruchtgebruik geniet en tot wiens vermogen de niet-opeisbare schuld uit hoofde van het legaat na afwikkeling van de nalatenschap van de eerststervende grootouder behoort. De wens om erfbelasting te besparen door gebruik te maken van de vrijstelling voor de erfbelasting voor kleinkinderen leidt dus mogelijk tot onvoorziene en ongewenste situaties. De adviseur die zijn cliënten bijstaat bij het maken van testamenten dient niet alleen de consequenties van de diverse varianten van kleinkindlegaten te overzien, maar ook bedacht te zijn op de verschillende uitwerking daarvan afhankelijk van het gekozen langstlevende testament. Ook bij de afwikkeling van de nalatenschap van de eerst overleden grootouder dient er aandacht te zijn voor deze uitwerking alsmede de gevolgen daarvan wanneer er geen of juist wel oprenting van de onderbedelingsvorderingen van de kinderen plaatsvindt. Dus: bezint eer ge begint!

Het online vakblad Estate Planner Digitaal verschijnt zes maal per jaar en bevat artikelen over actuele onderwerpen op het gebied van estate planning. Beschikt u over een licentie op ons online vakblad, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel Estate Planner Digitaal 2022/10.