Intellectuele eigendomsrechten in het erfrecht (Tijdschrift Erfrecht 2022/5)

13-10-2022 | Categorie: Literatuur

De hedendaagse technologie stelt iedere burger in staat tot het maken van creaties. Welke rechten vloeien voort uit deze creatieve content? Zijn dit rechten die na overlijden vererven? Zo ja, aan wie komen deze rechten dan toe? Zonder de indruk te willen wekken uitputtend te zijn, geven de auteurs in dit artikel antwoord op deze vragen. Daarbij gaan ze in op het verschil tussen geregistreerde en niet-geregistreerde intellectuele eigendomsrechten (hierna: IE-rechten). Aansluitend behandelen de auteurs de niet-geregistreerde IE-rechten en de geregistreerde IE-rechten. Vervolgens staan ze stil bij de vererving van IE-rechten. De volgende overzichtelijke opsomming wordt gegeven:

• Auteursrechten gaan over bij erfopvolging en zijn vatbaar voor gehele of gedeeltelijke overdracht. De levering vereist voor gehele of gedeeltelijke overdracht een daartoe bestemde akte. De exploitatierechten, zoals het openbaar maken en verveelvoudigen van het werk, komen daarmee terecht bij de erfgenamen of legataris(sen).
• Persoonlijkheidsrechten kwalificeren als niet-vermogensrechten, zijn niet overdraagbaar en vererven niet. Zij komen, na het overlijden van de maker tot aan het vervallen van het auteursrecht, slechts toe aan de door de maker bij uiterste wilsbeschikking – dat kan ook een codicil zijn – aangewezen (rechts)persoon. Hetzelfde geldt ook voor persoonlijkheidsrechten van uitvoerend kunstenaars die in de Wet op de naburige rechten zijn vastgelegd.
• Portretrechten worden in de literatuur beschouwd als bevoegdheden van niet-vermogensrechtelijke aard, die na overlijden van de geportretteerde slechts uitgeoefend kunnen worden door de nabestaanden. Onder nabestaanden wordt in de Auteurswet (Aw) verstaan: ouders, echtgenoot, geregistreerde partner en kinderen. In de literatuur is voorts beargumenteerd dat art. 21 Aw zich lijkt te verzetten tegen overdraagbaarheid en erfopvolging, omdat de wet slechts een redelijk belang van de geportretteerde erkent, of na diens overlijden zijn nabestaanden.
• Naburige rechten gaan over bij erfopvolging en zijn vatbaar voor gehele of gedeeltelijke overdracht. De levering vereist voor gehele of gedeeltelijke overdracht geschiedt door een daartoe bestemde akte.
• Handelsnaamrechten gaan over bij erfopvolging en zijn vatbaar voor overdracht, een en ander in verbinding met de onderneming die onder die naam wordt gedreven. Medeovergang van een relevant onderdeel van de onderneming wordt doorgaans voldoende geacht.
• Merkrechten kunnen onafhankelijk van de onderneming overgaan voor alle of een deel van de waren of diensten waarvoor het merkrecht is ingeschreven. Met overgang wordt zowel overgang krachtens erfrecht als overdracht onder levenden bedoeld. Deze overgang moet altijd zien op de gehele Benelux (in geval van een Benelux-merk) of de gehele Europese Unie (in geval van een Uniemerk), anders is deze nietig.
• Modelrechten kunnen net zoals merkrechten overgaan.
• Octrooien en aanspraken daarop zijn zowel voor wat betreft het volle recht als voor wat betreft een aandeel daarin vatbaar voor overdracht of andere overgang, waaronder dus vererving. De levering vereist voor de overdracht van het octrooi of het recht voortvloeiende uit een octrooiaanvraag geschiedt bij een akte, houdende de verklaring van de rechthebbende, dat hij het octrooi of het recht voortvloeiende uit de octrooiaanvraag aan de verkrijger overdraagt, en van deze, dat hij deze overdracht aanneemt.

In de praktijk kunnen in een nalatenschap de volgende punten worden nagegaan:

• Is de overledene houder geweest van enig geregistreerd IE-recht, zoals een merk-, model- of octrooirecht? Check hiervoor de registers.
• Is de overledene houder geweest van enig niet-geregistreerd IE-recht, zoals een auteursrecht, handelsnaamrecht of niet-ingeschreven Gemeenschapsmodelrecht?
• Is het een IE-recht, dat voor overgang door overlijden vatbaar is?
• Aan wie komen de IE-rechten toe?
• Op welke wijze dienen de IE-rechten geëxploiteerd en gehandhaafd te worden?

Wanneer u een abonnement heeft op Boom juridische tijdschriften kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel Tijdschrift Erfrecht 2022/5.