Over de achtergrond van de formele aard van de wetsbepalingen betreffende uiterste wilsbeschikkingen (WPNR 2022/7381)

26-08-2022 | Categorie: Literatuur

Het verbod van holografische testamenten wordt verklaard vanuit de wens onzekerheid te voorkomen omdat het relatief eenvoudig is een holografisch testament te vervalsen of na het overlijden te vernietigen. Ook kan onduidelijkheid bestaan in hoeverre de erflater dit nu als zijn definitieve testament heeft bedoeld.
De wetgever heeft de mogelijkheid uiterste wilsbeschikkingen aan te tasten willen beperken. Zo is vernietiging van een uiterste wilsbeschikking op grond van misbruik van omstandigheden niet mogelijk. Ook is vernietiging van een uiterste wilsbeschikking op grond van dwaling alleen mogelijk als de omstandigheid waaromtrent is gedwaald in de uiterste wil is vermeld en bewezen wordt dat deze omstandigheid de beweegreden voor de making was. Een uiterste wilsbeschikking waarvan de inhoud in strijd is met de goede zeden, de openbare orde of een dwingende wetsbepaling is nietig. Is een uiterste wilsbeschikking echter gemaakt met een motief dat in strijd is met de openbare orde of de goede zeden, dan is de uiterste wilsbeschikking alleen nietig als het motief in de uiterste wil is vermeld en dit motief voor de making beslissend is geweest. Is een voorwaarde of last met de goede zeden, openbare orde of een dwingende wetsbepaling is strijd, dan wordt zij voor niet geschreven gehouden en is de making waarvan de voorwaarde afhankelijk was onvoorwaardelijk.
De wetgever hanteert een formeel uitgangspunt bij de uitleg van uiterste wilsbeschikkingen. Uitleg van de uiterste wilsbeschikking vindt plaats aan de hand van de verhoudingen die de uiterste wil kennelijk wenst te regelen en de omstandigheden waaronder de uiterste wil is gemaakt. Alleen als na deze uitleg de uiterste wil geen duidelijke zin heeft, mag worden gelet op verklaringen en gedragingen van de erflater buiten de uiterste wil. Verder is een ingreep op grond van redelijkheid en billijkheid in het resultaat waartoe uitleg van de uiterste wil heeft geleid niet toegestaan. Aanvulling is alleen mogelijk als uit de uiterste wil is af te leiden dat de erflater de niet door hem gemaakte beschikking had verricht als hij met de onmogelijkheid van de door hem (wel) gemaakte beschikking op de hoogte was geweest.
Het gesloten stelsel van uiterste wilsbeschikkingen dient ter ondersteuning van het formele karakter van de wetsbepalingen die op uiterste wilsbeschikkingen van toepassing zijn. Een uiterste wilsbeschikking immers is in boek 4 BW geregeld of wordt elders in de wet als zodanig aangemerkt. Hierdoor is steeds duidelijk dat de bovengenoemde rechtsregels op de making van toepassing zijn.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel WPNR 2022/7381.