Schenkbelasting bij verkoop van een woning tegen de lagere WOZ-waarde? (FBN 2022/11)

01-04-2022 | Categorie: Literatuur

Vanwege de ontwikkelingen op de woningmarkt is op dit moment veelal sprake van een situatie waarbij de marktwaarde van de woning hoger is dan de daarvoor geldende WOZ-waarde. De vraag is of er schenkbelasting is verschuldigd als uit vrijgevigheid een woning wordt verkocht tegen die lagere WOZ-waarde. In de Toelichting 2021 Aangifte schenkbelasting die op de site van de Belastingdienst is gepubliceerd, staat: ‘U betaalt schenkbelasting over het verschil tussen de koopsom en de marktwaarde’. Het maakt daarbij volgens de toelichting geen verschil of de koopsom lager of hoger is dan de WOZ-waarde, dan wel gelijk is aan de WOZ-waarde. Het is de vraag of de stelligheid van deze toelichting wel op zijn plaats is.De literatuur is erover verdeeld (zie onder 3 hierna), veel rechtspraak is er niet, zodat van een heersende leer niet gesproken kan worden.
Volgens de auteurs geldt het volgende:

• hoewel het economisch geen verschil uitmaakt, kan het fiscaal wel relevant zijn of gekozen wordt voor de kwijtscheldingsroute (belast) dan wel voor een verkoop tegen de lagere WOZ-waarde (in de ruime opvatting onbelast);
• notarissen en andere adviseurs die betrokken zijn bij een verkoop onder de marktwaarde (gift) doen er verstandig aan hun cliënt erop te wijzen dat de houdbaarheid in rechte van de toelichting van de Belastingdienst (‘U betaalt schenkbelasting over het verschil tussen de koopsom en de marktwaarde’) discutabel is en dat het gevolg geven aan de toelichting mogelijk leidt tot een hoger bedrag aan schenkbelasting dan volgens de Successiewet is verschuldigd (uitgaande van de huidige marktomstandigheid dat de WOZ-waarde doorgaans lager is dan de waarde in het economische verkeer van een woning). Het advies aan de cliënt om bezwaar te maken tegen de aanslag schenkbelasting ligt dan in de rede;
• er wordt wel eens gedacht dat het uitmaakt als de overdracht van een woning tegen de (lagere) WOZ-waarde wordt vormgegeven als een schenking onder de last voor de verkrijger aan de schenker een geldelijke vergoeding gelijk aan de WOZ-waarde te voldoen. Dan zou de waarderingsregel van de WOZ-waarde zonder meer gelden. Deze gedachte is echter niet juist. De kwalificatie van een overeenkomst als koop of als schenking wordt immers bepaald door de materiële kenmerken van die overeenkomst, niet door het etiket dat partijen erop plakken. Een overeenkomst die strekt tot overdracht van een woning ‘om baat’ (tegen een serieuze – niet symbolische – geldelijke tegenprestatie ten behoeve van de vervreemder) is een koopovereenkomst. Van een schenking (een overeenkomst ‘om niet’) is dan geen sprake.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel FBN 2022/11.