Het levenstestament en het afleggen van rekening en verantwoording (FTV 2019/10)

28-11-2019 | Categorie: Literatuur

De populariteit van het (buitenwettelijke) levenstestament neemt toe, als alternatief voor wettelijke meerderjarigenbeschermingsmaatregelen. Nu het levenstestament afzonderlijk niet in de wet geregeld is, ontbreekt in beginsel ook een rekening- en verantwoordingsplicht voor de vertegenwoordiger op grond van een levenstestament, hoewel deze onder omstandigheden wel degelijk aanwezig kan zijn. Het is echter wel mogelijk een dergelijke verplichting optioneel in de volmacht op te nemen. Het doen van rekening en verantwoording ziet op het verschaffen van informatie over het gevoerde financiële beleid, de verrichte rechtshandelingen en de wijze waarop het levenstestament is uitgevoerd. Zou een rekening- en verantwoordingsplicht niet verplicht moeten zijn? In dit artikel wordt aan dit vraagstuk nader aandacht besteed door middel van literatuur- en jurisprudentieonderzoek en rechtsvergelijkend onderzoek tussen het Nederlandse en Belgische recht op het terrein van het levenstestament. Het Belgische recht kan een goede bron zijn om inspiratie uit te putten teneinde de Nederlandse wet op dit punt te verbeteren.
Duidelijkheid ontbreekt over door welke wetgeving het levenstestament beheerst wordt, gezien de onduidelijkheid over de toepasselijke regels bij het gebruik van een volmacht. In de huidige heersende leer neemt men echter aan dat de wettelijke bepalingen inzake volmacht, lastgeving en opdracht op een levenstestament van toepassing kunnen zijn. Bij ieder van deze figuren wordt de wet- en regelgeving nader onder de loep genomen, waarbij vooral wordt gekeken naar de al dan niet aanwezige rekening- en verantwoordingsverplichting. Uit hoofde van de volmachtregeling is er in beginsel geen sprake van een rekening- en verantwoordingsverplichting. De regelingen van opdracht en lastgeving kennen in beginsel wel een verplichting tot het afleggen van rekening en verantwoording, maar deze zijn van regelend recht en derhalve in het levenstestament weg te schrijven. Ook de rol van de rechter inzake het levenstestament wordt uitvoerig en kritisch uitgediept. Slechts via de omweg van curatele (en mogelijk bewind) kan hij het levenstestament buiten werking stellen. Er wordt in dit kader eveneens gekeken naar de vraag of een wettelijke basis voor het levenstestament in Nederland noodzakelijk is. Dit bestaat uit het definiëren van het begrip levenstestament en de schepping van wetgeving omtrent een rekening- en verantwoordingsplicht die verplicht dient te zijn en wetgeving aangaande de rol van de rechter in dit geheel. Op deze wijze is een passende oplossing voor de problematiek te realiseren.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels de link het complete artikel raadplegen: artikel FTV/10/37.