Grenzen aan de prorogatie in het samenlevingscontract (JBN 2019/27)

04-07-2019 | Categorie: Literatuur

In navolging van andere rechters besliste rechbank Zeeland-West-Brabant op 4 april 2018 dat in een samenlevingscontract niet geldig kan worden overeengekomen dat geschillen ter zake aan de kantonrechter zullen worden voorgelegd in plaats van aan de rechtbank. In deze bijdrage worden de gevolgen van bedoelde uitspraken voor de notariële praktijk geïnventariseerd.
Een geschillenregeling, waarbij geschillen worden voorgelegd aan de kantonrechter, is in het overgrote deel van de Nederlandse notariële samenlevingscontracten opgenomen. Het is echter de vraag of een dergelijke prorogatie – de afspraak van partijen dat geschillen aan een andere rechter zullen voorgelegd dan volgens het Wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Rv) het geval zou zijn – op grond van de huidige tekst van art. 96 Rv reeds bij voorbaat, dus voordat er een geschil is, kan worden overeengekomen. Rechtbank Zeeland-West-Brabant is van oordeel dat moet worden aangenomen dat een vooraf overeengekomen keuze om toekomstige geschillen aan de kantonrechter voor te leggen, buiten de grenzen van artikel 96 Rv valt. Daarbij komt nog dat de tekst van artikel 96 (“kunnen zij zich samen tot een kantonrechter van hun keuze wenden”) erop duidt dat partijen enkel gezamenlijk het geschil zouden kunnen voorleggen aan de kantonrechter. Betekent het bovenstaande nu dat de notariële practicus de vertrouwde geschillenregeling uit het model-samenlevingscontract moet verwijderen? Volgens de auteur niet. Art. 96 Rv zal waarschijnlijk op termijn worden aangepast in die zin dat partijen ook bij voorbaat kunnen overeenkomen dat ze eventuele geschillen aan de kantonrechter kunnen voorleggen, zodat de gebruikelijke geschillenregeling kan worden gehandhaafd. Een alternatief voor de prorogatie kan overigens zijn dat partijen overeenkomen dat ze hun eventuele geschillen aan een onpartijdig persoon/bindend adviseur zullen voorleggen of door een arbiter laten beslechten. Het is mogelijk dat partijen afstand doen van hun recht op toegang tot de rechter, mits vrijwillig en ondubbelzinnig wordt gekozen voor het alternatief van een bindend advies/arbitrage.
Met de prorogatie in het samenlevingscontract zal het dus ((uiteindelijk) wel goed komen, maar dat neemt niet weg dat de notariële praktijk er goed aan doet te beseffen dat de kantonrechter zich niet (door de notaris) met iedere willekeurige klus laat opzadelen.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels onderstaande link het complete artikel raadplegen: artikel JBN 2019/27.