Professionele bewindvoerder had gehandeld in strijd met verbod om te erven (JBN 2019/4)

14-03-2019 | Categorie: Literatuur

In deze bijdrage gaat de auteur in op een uitspraak van Rechtbank Midden-Nederland 19 april 2018, (ECLI:NL:RBMNE:2018:2285). Het betrof een situatie waarin een bewindvoerderskantoor een nalatenschap had aanvaard van iemand waarvoor een meerderjarigenbewind was gevoerd. Hiermee is in strijd gehandeld met art. 9 lid 1 onderdeel b van het Besluit van 29 januari 2014, Stb. 2014, 46, houdende regels ter waarborging van de kwaliteit van curatoren, bewindvoerders en mentoren, hierna ook te noemen: ‘Besluit kwaliteitseisen cbm’. Wat leert deze uitspraak ons voor de notariële (advies)praktijk?

Om deze vraag te beantwoorden gaat de auteur eerst in zijn algemeenheid in op de zogenoemde verboden beschikkingen in het erfrecht. Een uiterste wilsbeschikking is niet vatbaar voor vernietiging op de grond dat zij door misbruik van omstandigheden tot stand is gekomen (art. 4:43 lid 1 BW). In plaats van vernietigbaarheid op grond van misbruik van omstandigheden worden in art. 4:57-59 en 61 BW enkele groepen van personen genoemd die geen voordeel mogen genieten uit een uiterste wilsbeschikking. Curatoren, bewindvoerders en mentoren vallen niet onder deze groepen van personen.

De auteur beschrijft de feiten die ten grondslag lagen aan de uitspraak van Rechtbank Midden-Nederland 19 april 2018. Vervolgens behandelt de auteur de beoordeling door de kantonrechter in deze uitspraak. De kantonrechter besteedt in zijn overwegingen onder meer aandacht aan het Besluit kwaliteitseisen cbm. Dit besluit geldt voor de professionele curator, bewindvoerder en mentor. Art. 9 lid 1 onderdeel c Besluit kwaliteitseisen cbm bepaalt dat de curator geen voordeel geniet uit de uiterste wilsbeschikking die de onder curatele gestelde gedurende de curatele heeft gemaakt. Deze bepaling strekt ertoe belangenverstrengeling tegen te gaan.

Daarna volgt een aanverwant onderwerp: ontslag van de bewindvoerder. Op grond van art. 1:385 lid 1 onderdeel d BW kan de curator te allen tijde hetzij op eigen verzoek, hetzij wegens gewichtige redenen of omdat hij niet meer voldoet aan de eisen om curator te kunnen worden, door de kantonrechter worden ontslagen. Voor de bewindvoerder en mentor is hetzelfde bepaald in art. 1:448 lid 2 BW respectievelijk art. 1:461 lid 2 BW.

Vervolgens beschrijft de auteur het belang voor de notariële (advies)praktijk. Bij de beantwoording van deze vraag dienen twee situaties te worden onderscheiden: de eerste situatie betreft het testeren en de tweede situatie de boedelafwikkeling. Voor de notariële (advies)praktijk is het van belang dat de notaris erop toeziet dat er geen ongewenste beïnvloeding van de testateur plaatsvindt, zeker in situaties waarin er sprake is van een bepaalde afhankelijkheidsrelatie. De curandus die desondanks wenst te testeren ten voordele van zijn curator dient te wachten totdat de beschermingsmaatregel is geëindigd of totdat er een andere curator is benoemd. Bij de boedelafwikkeling is het van belang om de curator op het Besluit kwaliteitseisen te wijzen dat hem verbiedt om een uiterste wilsbeschikking van zijn curandus te aanvaarden. Hij dient desondanks zelf te bepalen, al dan niet in overleg met de kantonrechter, hoe een goed en integer curator dient te handelen. Indien de curator overgaat tot het aanvaarden van een uiterste wilsbeschikking van zijn curandus, kan dit verstrekkende gevolgen voor hem hebben.

Wanneer u een abonnement heeft op SDU Opmaat, dan kunt u middels onderstaande link het complete artikel raadplegen: artikel JBN 2019/4.