Fictiebepalingen en bedrijfsopvolging: de wetgever is aan zet! (Estate Planner Digitaal 2018/3)

19-04-2018 | Categorie: Literatuur

In de Successiewet zijn diverse fictiebepalingen opgenomen, waardoor heffing van erf- of schenkbelasting mogelijk is, terwijl het verkregene in civielrechtelijke zin niet krachtens erfrecht of schenking van de erflater of schenker is verkregen. De vraag is of op een fictieve verkrijging van ondernemingsvermogen de bedrijfsopvolgingsfaciliteiten van art. 35b e.v. SW (BOR) van toepassing zijn. Er wordt immers niet voldaan aan de bezitseis van één jaar (overlijden) respectievelijk vijf jaar (schenken), genoemd in art. 35d lid 1 SW, omdat het fictief verkregen ondernemingsvermogen niet meer tot het vermogen van de erflater of schenker behoorde. Hof Arnhem-Leeuwarden (ECLI:NL:GHARL:2017:4090) en Hof ’s-Hertogenbosch (ECLI:NL:GHSHE:2017:360) hebben deze vraag beantwoord, waarbij sprake was van een fictief erfrechtelijke verkrijging op grond van art. 13a SW. In dit artikel is geregeld dat de waardestijging van aandelen als gevolg van het overlijden alsnog met erfbelasting wordt belast als de aandelen ten tijde van het overlijden van de erflater in bezit zijn van een bepaalde kring van personen, en dus niet van de erflater zelf. De aandelen kunnen bijvoorbeeld in waarde stijgen, doordat een (deel van de) pensioenvoorziening vrijvalt door het overlijden van de erflater. Zowel Hof Arnhem-Leeuwarden als Hof ’s-Hertogenbosch heeft geoordeeld dat op de fictief erfrechtelijke verkrijging de BOR niet van toepassing was. Tegen de uitspraak van Hof Arnhem-Leeuwarden is door de belastingplichtige cassatie ingesteld. Op 15 december 2017 heeft de Hoge Raad (ECLI:NL:HR:2017:3139) geoordeeld dat de middelen of klachten niet tot cassatie kunnen leiden (art. 81 Wet RO). Dit arrest is niet alleen van belang voor de toepassing van art. 13a SW, maar uiteraard ook voor alle andere bepalingen waarbij ondernemingsvermogen fictief krachtens erfrecht of schenking wordt verkregen en niet aan de bezitstermijn wordt voldaan. In dit artikel gaat de auteur hierop nader in. Eerst behandelt zij de uitspraken die betrekking hebben op art. 13a SW.

Het online vakblad Estate Planner Digitaal verschijnt zes maal per jaar en bevat artikelen over actuele onderwerpen op het gebied van estate planning.