Vernietiging van huwelijkse voorwaarden op grond van (faillissements)pauliana (Estate Planner Digitaal 2017/2)

17-02-2017 | Categorie: Literatuur

Er kunnen voor echtgenoten verschillende redenen zijn om het voor hun huwelijk gekozen huwelijksgoederenregime te willen wijzigen. Het starten van een onderneming door een echtgenoot kan een reden zijn om de bestaande gemeenschap van goederen te ontbinden en het gemeenschapsvermogen te verdelen om het ondernemersrisico alleen op het vermogen van de ondernemende echtgenoot te laten drukken. Wordt reeds een onderneming gedreven, dan kunnen de echtgenoten uiteraard ook nog hun huwelijksgoederenregime wijzigen. Tot 1 januari 2012 gold art. 1:119 BW, waarin bepaald werd dat voor het maken of wijzigen van huwelijkse voorwaarden tijdens het huwelijk de goedkeuring van de rechtbank nodig was. De rechterlijke goedkeuring werd onder meer geweigerd als er gevaar voor benadeling van schuldeisers bestond of indien één van de echtgenoten werd benadeeld door de nieuwe huwelijkse voorwaarden en zich daarvan niet bewust was. Na 1 januari 2012 is de rechterlijke goedkeuring vervallen en zal de notaris die de akte van huwelijkse voorwaarden tijdens huwelijk passeert moeten onderzoeken of er geen benadeling van schuldeisers bestaat, omdat anders een schuldeiser de huwelijkse voorwaarden op grond van art. 3:45 BW (actio pauliana) of art. 42 Fw (faillissementspauliana) zou kunnen vernietigen. Voor een vernietiging op grond van deze artikelen is vereist dat:

• de rechtshandeling – het wijzigen van het huwelijksgoederenregime – onverplicht is verricht;
• een schuldeiser van de echtgenoten door de rechtshandeling wordt benadeeld; en
• de echtgenoten wisten of behoorden te weten dat door het wijzigen van het huwelijksgoederenregime benadeling van hun schuldeisers het gevolg zou zijn.

Volgt de vernietiging van de rechtshandeling of het faillissement binnen een jaar na de rechtshandeling, dan wordt de wetenschap van benadeling van schuldeisers vermoed te hebben bestaan. Voorbeelden van vernietiging van huwelijkse voorwaarden op vordering van een schuldeiser of door de curator in het faillissement van een echtgenoot zijn in diverse rechtbankuitspraken te vinden. De meest recente uitspraken worden in dit artikel door de auteur besproken.

Het online vakblad Estate Planner Digitaal verschijnt zes maal per jaar en bevat artikelen over actuele onderwerpen op het gebied van estate planning.