Hof Den Haag 3 december 2024, ECLI:NL:GHDHA:2024:2349

15-01-2025 | Categorie: Jurisprudentie

Erflater overlijdt met achterlating van twee kinderen, een zoon en een dochter. Hij heeft een testament gemaakt waarin een tweetrapsmaking ten aanzien van de kinderen als erfgenamen is opgenomen. In de tweetrapsmaking is bepaald dat het recht van de bezwaarde-erfgenaam eindigt bij faillissement of het van toepassing worden van de schuldsaneringsregeling. Op het moment van overlijden is de zoon failliet, dit faillissement wordt op een later moment omgezet in een schuldsaneringsregeling. De bewindvoerder heeft aanspraak gemaakt op de legitieme portie van de zoon.
In principe komt de waarde van al hetgeen een legitimaris krachtens erfrecht verkrijgt in mindering van zijn legitieme portie. Anders dan de rechtbank is het hof van oordeel dat de tweetrapsmaking niet tot gevolg heeft dat de zoon in het geheel geen erfgenaam is. De zoon heeft als erfgenaam rechten verkregen, zij het onder ontbindende voorwaarde. Er is sprake van een zogenaamde inferieure making en van opvolgend erfgenaamschap. Nu de zoon de nalatenschap niet heeft verworpen, komt zijn erfrechtelijke verkrijging in mindering van zijn legitieme portie. De vraag ligt voor hoe de waarde van hetgeen de zoon als erfgenaam uit de nalatenschap heeft verkregen moet worden gewaardeerd. Vast staat dat de ontbindende voorwaarde direct na het overlijden in werking is getreden en dat de kinderen van de zoon toen het volledige erfdeel van hem hebben ontvangen. Het peilmoment voor de waardering is het tijdstip onmiddellijk na het overlijden van erflater. De heersende opvatting in de literatuur is dat de voorwaardelijkheid van een erfrechtelijke verkrijging een drukkend effect heeft op ‘de waarde van al hetgeen de legitimaris krachtens erfrecht verkrijgt’.
Het hof neemt hierbij als uitgangspunt dat de waarde van hetgeen de bezwaarde verkrijgt en de waarde van hetgeen de verwachters verkrijgen samen niet meer of minder dan 100% kunnen bedragen van de waarde van het deel van de nalatenschap dat onderwerp is van de tweetrapsmaking. Vast staat dat op grond van de tweetrapsmaking de kinderen van de zoon zijn gehele erfdeel hebben verkregen. De waarde van de verkrijging van de zoon kan in dat licht niet anders dan op nihil worden gewaardeerd. Hieruit volgt dat de waarde van hetgeen in mindering moet worden gebracht bij de vaststelling van de omvang van de legitieme ook nihil is. Dit betekent dat de bewindvoerder aanspraak kan maken op de volledige legitieme portie van de zoon.

Meer informatie:

• Hof Den Haag 3 december 2024, ECLI:NL:GHDHA:2024:2349