HR 10 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1240

01-02-2021 | Categorie: Jurisprudentie

Vader komt uit een vermogende familie en heeft twee zonen. Sinds het overlijden van zijn echtgenote in 1994 bepaalde en regelde vader zijn financiële zaken zo veel mogelijk zelf, maar hij had van oudsher relatief weinig financieel inzicht, financieel overzicht en financiële interesse. Vader maakte daardoor forse schulden. In de periode van 1998 tot medio 2012 trokken vader en zijn jongste zoon en diens partner zeer nauw met elkaar op. De jongste zoon en zijn partner hielpen vader ook met zijn persoonlijke verzorging, met zijn medische problemen en met (een deel van) zijn financiële zaken. In deze periode had vader weinig contact met zijn oudste zoon. In 2008-2009 heeft vader een legaat van bijna € 1.000.000 ontvangen van een tante uit Zwitserland. Dit geld is ten goede gekomen aan de jongste zoon, onder andere voor de verbouwing van een landhuis in Frankrijk. In 2012 verslechterde de gezondheidstoestand van vader en overleed de moeder van vader (oma). Vader bleek toen nog een opeisbare schuld aan zijn broers en zusters te hebben. Vader heeft zich toen voor financieel advies en hulp tot de oudste zoon gewend. Daarna is vader een procedure gestart tegen zijn jongste zoon en diens partner (de begiftigden). Vader stelt dat sprake is van schenkingen aan hen die onder misbruik van omstandigheden zijn gedaan. Na het overlijden van vader zet de oudste zoon als vereffenaar van de nalatenschap de procedure voort.
Het hof oordeelt in zijn eindarrest dat niet is komen vast te staan dat er sprake is van misbruik van omstandigheden. Uit de bewijsmiddelen die door de begiftigden zijn aangedragen, lijkt eerder het tegendeel te volgen. Gezien de feiten en het tijdsverloop, alsmede het feit dat vader over zijn financiële administratie beschikt die voor de begiftigden niet toegankelijk is, is het hof van oordeel dat de redelijkheid en billijkheid met zich brengen dat de bewijslast ligt bij de vereffenaar dat sprake is van misbruik van omstandigheden. De Hoge Raad oordeelt dat de verwijzing naar ‘de onderhavige feiten’ onvoldoende nauwkeurig is, nu het hof in rechtsoverweging 29-35 een groot aantal feiten en omstandigheden heeft opgesomd, en zonder nadere toelichting niet duidelijk is welke daarvan meebrengen dat toepassing van de hoofdregel van bewijslastverdeling van art. 7:176 BW in strijd met de eisen van redelijkheid en billijkheid zou zijn. Voorts is onvoldoende duidelijk op welk tijdsverloop het hof het oog heeft. Ten slotte valt zonder nadere motivering niet in te zien welke betekenis toekomt aan de omstandigheid dat vader over zijn financiële administratie beschikt die voor de begiftigden niet toegankelijk is, bij de beantwoording van de vraag of al dan niet sprake is van een schenking die door misbruik van omstandigheden is tot stand gekomen.

Meer informatie:

• HR 10 juli 2020, ECLI:NL:HR:2020:1240
• Estate Planner Digitaal 2021/12, in welk artikel mr. H.J. de Jonge deze uitspraak analyseert. Als abonnee van Estate Planner Digitaal vindt u het artikel hier, een samenvatting vindt u hier.