HR 16 december 2022, ECLI:NL:HR:2022:1785

16-12-2022 | Categorie: Jurisprudentie

Belanghebbende heeft vijf schenkingen ontvangen. De schenkingen zijn door middel van vijf afzonderlijke notariële akten van schenking, die op één dag gepasseerd zijn, tot stand gekomen. Vier van de vijf schenkingen vinden plaats onder de opschortende voorwaarde dat de langstlevende van de schenkers in leven is op een latere datum. De inspecteur neemt samenhang aan tussen de verschillende schenkingen en is van mening dat er sprake is van een periodieke uitkering als bedoeld in art. 18 lid 2 SW. Een opschortende voorwaarde staat aan een periodieke uitkering niet in de weg, aldus de inspecteur. Belanghebbende stelt dat er sprake is van vijf afzonderlijke schenkingen. Het hof is van oordeel dat geen sprake is van een periodieke uitkering nu daarvoor kenmerkend is dat in één rechtshandeling een (stam)recht wordt geschonken waarbij het totaal aan uit te keren termijnen afhankelijk is van een onzekere gebeurtenis, terwijl in dit geval vijf afzonderlijke rechtshandelingen tot stand zijn gekomen. Vier van deze vijf rechtshandelingen bevatten een opschortende voorwaarde en art. 1 lid 9 SW leidt dan tot de vaststelling dat de schenkingen gespreid in de tijd in vijf verschillende jaren tot stand zijn gekomen. Vervolgens is de vraag of deze vijf schenkingen in onderlinge samenhang moeten worden aangemerkt als één periodieke uitkering voor de toepassing van art. 18 lid 2 SW. Het hof overweegt dat in beginsel aan de civielrechtelijke vorm van de schenkingen betekenis moet worden toegekend. Dit zou anders kunnen zijn door het leerstuk van de zelfstandige fiscaalrechtelijke kwalificatie met als consequentie andere fiscale gevolgen dan de contracterende partijen op grond van de gekozen civielrechtelijke vorm verwachten. De wetgever heeft voor schenkingen onder opschortende voorwaarde juist beoogd in fiscale zin af te wijken van het civielrechtelijke moment van de totstandkoming. De op één dag gepasseerde akten van schenking dienen in dit geval voor de toepassing van de SW niet te worden samengenomen. A-G IJzerman merkt op dat het uitgangspunt van toepassing van de Successiewet is gelegen in de onderliggende civielrechtelijke verhoudingen. Dat betekent dat per gekozen civielrechtelijke vormgeving – waarvoor naast fiscale ook andere redenen kunnen zijn – moet worden nagegaan wat daarvan de gevolgen zijn voor de toepassing van de Successiewet. De Hoge Raad oordeelt dat betekenis kan worden toegekend aan de civielrechtelijke vorm van de schenkingen, in de vorm van vijf afzonderlijke akten. Een zelfstandige kwalificatie ter vermijding van onaanvaardbare gevolgen voor de belastingheffing is niet geboden. De Hoge Raad bevestigt het oordeel van het hof en verklaart het beroep in cassatie van de staatssecretaris ongegrond.

Meer informatie:

• HR 16 december 2022, ECLI:NL:HR:2022:1785
• Estate Planner Digitaal 2020/0, in welk artikel mr. M. Kopinsky de uitspraak in eerste aanleg, Rechtbank Zeeland-West-Brabant 17 april 2020, ECLI:NL:RBZWB:2020:1845, analyseert. Als abonnee van Estate Planner Digitaal vindt u het artikel hier, een samenvatting vindt u hier.