HR 7 mei 2021, ECLI:NL:HR:2021:708

07-05-2021 | Categorie: Jurisprudentie

Kort vóór hun huwelijk in 2008 hebben een man en een vrouw in hun huwelijkse voorwaarden bepaald dat elke gemeenschap van goederen is uitgesloten, met uitzondering van een specifieke bank- en effectenrekening ten name van hen beiden (een zogenoemde en/of-rekening) en daaraan gekoppelde termijndeposito’s. De schulden van deze rekening zijn van de gemeenschap uitgezonderd. In dezelfde periode heeft de man een bedrag van € 10 mln overgemaakt naar deze rekening. De man is in 2012 overleden. De inspecteur heeft een navorderingsaanslag schenkbelasting 2008 aan de vrouw opgelegd naar een verkrijging van € 5 mln. Het hof heeft in navolging van de rechtbank geoordeeld dat er geen sprake is van een schenking. A-G IJzerman heeft geconcludeerd tot ongegrondverklaring van het beroep in cassatie. Thans heeft de Hoge Raad geoordeeld dat geen sprake is van een schenking.
In het arrest van 28 januari 1959 heeft de Hoge Raad geoordeeld dat bij het aangaan van een algehele gemeenschap van goederen tussen gehuwden zich nog niet de eenzijdige vermogensverschuiving voltrekt die kenmerkend is voor bevoordeling door schenking (in de zin van de Successiewet). De ‘bevoordeelde’ echtgenoot kan de huwelijksgemeenschap niet eenzijdig beëindigen en kan zolang de huwelijksgemeenschap in stand blijft over het voordeel dat de boedelmenging voor hem meebrengt niet beschikken als een hem afzonderlijk toekomend vermogensbestanddeel. De huwelijksgemeenschap brengt een blijvende rechtsverhouding mee die als gevolg van baten en lasten die van beide zijden kunnen opkomen tot verdere vermogensverschuivingen tussen de echtgenoten kan leiden, zodat het resultaat van die vermogensverschuivingen pas bij het einde van de huwelijksgemeenschap kan worden vastgesteld. Een huwelijksgemeenschap die slechts één vermogensbestanddeel omvat, vertoont niet het kenmerk dat andere, binnen de rechtsverhouding aan de zijde van iedere echtgenoot afzonderlijk opkomende, baten en lasten het resultaat van de vermogensverschuiving kunnen beïnvloeden. Daarop wijst het cassatiemiddel terecht. Door in art. 1 lid 7 (voorheen lid 3) SW te verwijzen naar art. 7:186 lid 2 BW heeft de wetgever bewerkstelligd dat in een geval als het onderhavige van een belastbare schenking alleen sprake kan zijn indien de inspecteur aannemelijk kan maken dat op het door hem gestelde moment het vermogen van de begunstigde tot een op dat moment bepaalbaar bedrag is bevoordeeld doordat een ander dat voordeel vanuit diens vermogen heeft afgestaan. Het tot stand brengen van de huwelijksgemeenschap deed een aan ieder van de echtgenoten toekomende vordering op de bank ontstaan ten aanzien van het gehele saldo van de bankrekening, welk saldo gedurende het bestaan van de huwelijksgemeenschap kon wijzigen. Zolang de beperkte gemeenschap bestond, was niet bekend wat de echtgenoten aan het einde van de gemeenschap konden verdelen. Daarvan uitgaande kan op het moment van het aangaan van het huwelijk geen sprake zijn van een voltooide vermogensverschuiving. De Hoge Raad verklaart het beroep in cassatie ongegrond.

Meer informatie:

• HR 7 mei 2021, ECLI:NL:HR:2021:708
• Estate Planner Digitaal 2021/8, in welk artikel mr. P.J.T. van Gompel deze uitspraak analyseert. Als abonnee van Estate Planner Digitaal vindt u het artikel hier, een samenvatting vindt u hier.