HR 19 juni 2015, nr. 14/04081, ECLI:NL:HR:2015:1673

29-06-2015 | Categorie: Jurisprudentie

Door het overlijden van vader, in 2003, hebben de kinderen een niet opeisbare geldvordering op hun moeder gekregen, waarover een enkelvoudige rente is verschuldigd van 13% per jaar. In 2010 is moeder overleden en is de geldvordering opeisbaar geworden. Op basis van een enkelvoudige rente van 13% per jaar bedroeg de overbedelingsschuld inclusief rente van moeder aan ieder van de kinderen € 15.776.399. Op basis van een samengestelde rente van 6% per jaar zou de overbedelingsschuld inclusief rente van moeder aan ieder van de kinderen € 11.815.235 hebben bedragen. De Inspecteur heeft daarom op de voet van art. 9 lid 2 SW, welke bepaling met ingang van 1 januari 2010 in werking is getreden, bij ieder van de kinderen een fictieve verkrijging van het verschil, zijnde € 3.961.164, in aanmerking genomen. Volgens de kinderen is toepassing van art. 9 lid 2 SW in strijd met art. 1 Eerste Protocol bij het EVRM. De Hoge Raad heeft, in navolging van het Hof Amsterdam, geoordeeld dat dit niet het geval is.

Bij de invoering van art. 9 lid 2 SW is geen regel van overgangsrecht getroffen. Bij de parlementaire behandeling is daartoe er op gewezen dat een hoge enkelvoudige rente in het verleden wel werd gehanteerd uit vrees dat een samengestelde rente van 6%, de voor de Successiewet geldende normrente, onder de Wet IB 1964 zou leiden tot jaarlijkse belastbaarheid van die rente. Deze vrees is reeds in 1992 weggenomen door een beleidsbesluit; dat nadien niettemin werd gekozen voor een hoge enkelvoudige rente, berekend op basis van een statistische levensverwachting en een samengestelde rente van 6%, zal zijn ingegeven door de hoop aldus een fiscaal voordeel te behalen. Om die reden is alleen voor gevallen waarin de nalatenschap vóór 1 januari 1993 is opengevallen, toen de vorenbedoelde vrees nog niet was weggenomen, een tegemoetkoming toegezegd (zie Kamerstukken II 2009/2010, 31 930, nr. 81, blz. 5-6).
Gelet op hetgeen hiervoor is vooropgesteld, kan volgens de Hoge Raad niet worden gezegd dat de wetgever met de invoering van art. 9 lid 2 SW geen legitiem doel heeft nagestreefd. Ook is geen sprake van door art. 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM verboden willekeur, en evenmin kan worden gezegd dat art. 9 lid 2 SW in strijd komt met het vereiste van ‘lawfulness’ in de zin van de rechtspraak van het EHRM. In het bijzonder eist het bepaalde in art. 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM niet dat de invoering van een wettelijke regeling als vervat in art. 9 lid 2 SW gepaard gaat met overgangsrecht dat voorziet in een vorm van eerbiedigende werking. De wetgever heeft de hem in dit verband toekomende ruime beoordelingsvrijheid dan ook niet overschreden.

Ook verwerpt de Hoge Raad het betoog dat voor de beantwoording van de vraag of in het onderhavige geval sprake is van een met art. 1 Eerste Protocol bij het EVRM strijdige individuele en buitensporige last, de verschuldigde erfbelasting slechts moet worden gerelateerd aan de omvang van de nalatenschap van moeder. De last van de verschuldigde erfbelasting dient volgens de Hoge Raad ook te worden beschouwd in het licht van de omvang van de rentevordering die krachtens art. 9 lid 2 SW fictief tot de verkrijging wordt gerekend en ter gelegenheid van het openvallen van die nalatenschap tot uitkering komt. Art. 9 lid 2 SW leidt dan ook niet tot heffing over niet-ontvangen bedragen. Van een individuele buitensporige last is dan ook geen sprake.

Meer informatie:

• HR 19 juni 2015, nr. 14/04081, ECLI:NL:HR:2015:1673